Ed Franck, 'Hoe Seppe ondanks alles zijn zestiende verjaardag haalde'

Ed Franck is een icoon, een mijlpaal in de Vlaamse jeugdliteratuur. Ik heb al heel wat boeken van hem gelezen: 'Zomer Zeventien', 'Geen wonder dat moeder met de goudvissen praat' en bijna de hele reeks bewerkingen van klassieke verhalen, en dan was ik het geweldige 'Huis van eb en vloed' bijna vergeten. De titels hoefde ik niet eens op te zoeken, ik ken ze uit mijn hoofd. Ze zijn een deel van mijn literaire bagage geworden. Ik hoef er dus geen kindertekeningetje bij te maken wanneer ik vertel dat ik met veel goesting aan 'Hoe Seppe ondanks alles zijn zestiende verjaardag haalde' begon. Een dikke kanjer, dat wel, maar het boek was genomineerd voor de KJV en had al heel wat lovende recensies gekregen. Waarom had ik het nog niet gekocht, eigenlijk? De bibliothecaresse vertelde me dat het verhaal zich makkelijk liet lezen, dat het grappig was, zelfs dat de auteur wat 'droger' is in het echt. Allemaal goede voortekenen, dus.

Waren mijn verwachtingen te hoog gespannen? Honderd bladzijden ver krulden mijn tenen al ontelbare keren. Bij het geforceerde politieke correcte profiel van Seppes moeder. Bij de overdaad aan 'weetjes' en gekunstelde tienerachtige trekjes, waardoor Francks hoofdfiguur meer op een stripfiguur dan op een echte sixteenager gaat lijken. Bij de steeds karikaturalere situaties. Bij het onvermogen om de ongewone en interessante levenskeuzes van vooral Elly, Seppes moeder, en Wout, haar man, vol te houden. Vooral de verwijzingen naar het katholieke geloof zijn hemeltergend. Elly is atheïst, maar toch wordt God er te pas en te onpas bij betrokken. 

Om maar te zeggen dat ik meermaals de indruk kreeg dat Ed Franck worstelde met zijn eigen ideeën, opinies en inzichten, alsof er zich een confrontatie afspeelde tussen waar hij echt in gelooft en wat hij vindt dat hij zou moeten geloven. Dat gegeven zou een ongelooflijk intrigerende historie kunnen opleveren, maar op de een of andere manier doet 'Hoe Seppe enzovoort' dat niet. 

Jawel, het boek staat vol verrassende flitsen en op-het-verkeerde-been-zetters, maar het is de spreekwoordelijke mayonaise die niet bindt. Tot mijn afgrijzen moest ik vaststellen dat ik Ed Franck niet geloofde wanneer hij een feministische Elly neerzette, een ongebonden Wout, een taalvirtuoze Seppe. Al even storend vond ik het om te zien hoe heel wat op zich interessante mogelijkheden onbenut bleven: een vluchthuis voor vrouwen moet toch een schat aan indringende verhalen bevatten? Meer dan enkele zinnetjes worden er niet aan besteed. In een boek van meer dan een half ton pagina's...

Al even erg vond ik de vele vooroordelen die in het boek slopen, ondanks het slechten van een heleboel andere vooroordelen. Mensen in een duur restaurant zitten vol botox of ontduiken belastingen. Sommigen allicht wel, anderen vast niet. Vreemde, vrij zinloze beweringen die het verhaal oneer aandoen. 

Honderdtwintig bladzijden. Zo lang heb ik het ongeveer uitgehouden. Toen was ik het beu. De betweterige alwetende verteller, de vele losse gebeurtenisjes, het werkte me te veel op mijn zenuwen. Jammer. Ander en beter.

A.M. Homes, Vergeef ons

Ik raakte geïntrigeerd door 'Vergeef ons' na het lezen van een lovende Humorecensie. De kans is groot dat ik het boek anders nooit had opgemerkt: te Amerikaans, te dik, een onaantrekkelijke titel. Blijkbaar heb ik nogal wat vooroordelen bij het selecteren van mijn leesmateriaal...

Het boek stond tussen de aanwinsten in de bibliotheek, dus ik besloot het erop te wagen. Drie weken later zat ik aan pagina 160. De leentermijn was verstreken, maar ik wist genoeg: 'Vergeef ons' was bijzonder vreemd en bij momenten, zeker in het begin, vrij heftig, maar het sprak me genoeg aan om te willen voortlezen. Ik zette het op mijn verlanglijstje.

Enkele weken later kreeg ik het van mijn broer cadeau voor mijn verjaardag. Op dat moment lagen er heel wat andere boeken op de leestafel, maar Homes schoof mee op. Honderdzestig pagina's... Het duurde even voor mijn geheugen ze opgespoord had, maar vanaf dan was er geen houden meer aan. 

De resterende vierhonderd bladzijden gingen er in geen tijd door. Is het boek dan spannend? Neen. Gaat het duidelijk een bepaalde richting uit? Soms wel, meestal niet. Toch wil je voortdurend vooruit en gebeurt er op elke bladzijde weer iets nieuws. 

Centraal staat het verwerken van een tragisch familiedrama. George, Harolds broer, vermoordde zijn eigen vrouw. Harold wordt voogd van de kinderen, maar worstelt zelf ook met schuldgevoelens. Eén jaar lang probeert iedereen zijn leven een nieuwe richting uit te sturen. 

Nogal wat gebeurtenissen zijn bij de haren getrokken: Harolds succes bij de vrouwen, Amanda die haar demente ouders gewoon 'dumpt', Nateville,... Toch past het allemaal wonderwel ineen. Meer nog: de overdrijvingen relativeren de traumatische gebeurtenissen en voegen wat noodzakelijke lichtheid toe. 'Vergeef ons' is, behalve in de titel, nooit pathetisch. 

Soms had ik al eens het gevoel dat ik te weinig voeling had met de Amerikaanse samenleving, of dat ik onvoldoende wist over bepaalde joodse gebruiken, maar dat mocht de pret niet drukken. Ik heb me meer dan vijfhonderdvijftig bladzijden lang kostelijk geamuseerd.

Sven Cooremans, Het is dat of stoppen met zingen

Werk van een collega bespreken kan heel delicaat zijn, maar in het geval van 'Het is dat of stoppen met zingen' hoef ik me geen zorgen te maken: het is gewoon een uitstekende poëziebundel.

De ruim dertig gedichten brengen zowat alles wat ik apprecieer in poëzie. Ze zijn kort, spelen met taal en met verwachtingspatronen en ze roepen interessante beelden. Ook de thema's kunnen me bekoren: het ongewone in het alledaagse weten te zien en daarvan kunnen genieten, tijd en vergankelijkheid, kunst. 

Niet alle gedichten heb ik weten te doorgronden. Niet toevallig hou ik het meest van de meer toegankelijke gedichten uit de bundel. Dat zijn ook de teksten die het snelst hun geheimen prijsgeven. Het betekent tegelijk dat ik met een gerust hart de bundel nog eens ter hand kan nemen en me kan buigen over de andere gedichten. 

Stoppen met zingen? Niet doen, Sven!

Charles Burns, The Hive

Ook zonder refereren aan Kuifje en Roy Lichtenstein voelt elke bladzijde van Charles Burns' graphic novel 'The Hive' aan als een kunstzinnig pareltje, in die mate zelfs dat het verhaal volgen en begrijpen ondergeschikt is aan de visuele ervaring. 

Een mooie wereld is het niet, waar hoofdpersoon Doug in terecht is gekomen. Aan een jonge psychologe vertelt hij over zijn relatie met de getormenteerde Sarah, terwijl hij in een parallelle wereld, die bevolkt wordt door vreemde, lelijke wezentjes die over hem de baas spelen, aan bandwerk doet.

Bizar, surrealistisch, soms wat vies of eng, het is Burns niet vreemd, maar het vergroot alleen de bevreemdend beklemmende ervaring van dit album, het tweede deel van een trilogie die begon met 'X'ed out'.