Vooraan in Grunbergs recentste worp staat een lijstje met al zijn werk. Ik dacht dat ik al meer boeken van hem had gelezen, maar ik kwam niet verder dan drie: 'De mensheid zij geprezen', 'Tirza' en nu dus ook 'De man zonder ziekte'. 'Onze oom' staat al een paar jaar geduldig op de boekenplank te wachten.
De Inktaap indachtig, besloot ik dit jaar maar eens een aantal titels te lezen die genomineerd zijn voor de Gouden Boekenuil of de Libris Literatuurprijs. Grunberg was een van de bekendste namen ertussen en het boek lag naar mij te lachen in de bibliotheek. Twee goede redenen om met 'De man zonder ziekte' te beginnen. De titel was dat veel minder...
Centraal in het verhaal staat de jonge en wat naïeve architect Samarendra, geboren en getogen in Zwitserland, maar met Indische roots. Door enkele vreemde gebeurtenissen komt hij eerst in Bagdad en later in Dubai terecht om er enkele ambitieuze architecturale plannen ten uitvoer te brengen.
Het gaat mis. Natuurlijk gaat het mis. Alleen is het niet meteen duidelijk waar precies. Er zijn enkele ongewone gebeurtenissen, maar op zich weinig verontrustends, en dan ineens zit Sam tot over zijn oren in de problemen... Net als het hoofdpersonage zelf, had ik niet helemaal begrepen wat er fout liep. Meer dan hem was ik wantrouwig en had ik bepaalde vermoedens. Of ik het dan beter had gedaan dan Samarendra? Geen idee. Het is duidelijk dat hij misbruikt werd, maar hoe, waarom en door wie blijkt pas wanneer het al te laat is... en dan nog.
De personages in Arnon Grunbergs boeken, toch degene die ik al gelezen heb, hebben vaak enkele bizarre trekjes. Dat is bij Samarendra niet anders. Relaties liggen moeilijk, de eenzaamheid loert altijd ergens om de hoek of zit verstopt in een reiskoffer, onder het bed, in een fles whisky... Om al die redenen is het moeilijk je met het hoofdpersonage te identificeren. 'De man zonder ziekte' is mooi zoals een kunstwerk uit een ander tijdperk mooi kan zijn: het is knap gedaan, maar het doet je niet zo heel veel.
Net als bij 'Tirza' vroeg ik me geregeld af hoe anderen de situatie bekeken. Daarover kom je weinig te weten, want de auteur volgt alleen Samarendra. Hoe gaat Nina om met het vreemde gedrag van haar man? Wat denkt Sams moeder? Wat gaat er om in het hoofd van zijn gehandicapte zus?
Zo blijkt Grunbergs kracht tegelijk zijn zwakte: hoe subtiel en treffend hij zijn hoofdpersonage ook neerzet, ik had de hele tijd het gevoel iets te missen, al was dat misschien gewoon de bedoeling van de auteur: weergeven hoe veel mensen vandaag alles hebben wat ze maar willen en toch nog altijd een gevoel hebben van iets te missen.
Ik gun Grunberg zijn zoveelste bekroning, maar ik vermoed dat ik toch op iemand anders zal stemmen dit jaar.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten