Sokal, Canardo 19 en 21, De asbestemming / Honingval

Canardo's hoef je niet in volgorde te lezen. Elk album heeft dezelfde ingrediënten die in wisselende hoeveelheden worden gecombineerd met nieuwe of oude personages. Opgewarmde kost? Af en toe, maar de basiskwaliteit is hoog genoeg om daar niet wakker van te liggen. 

Album 20 had ik nog gekocht, deze 19 en 21 ontleende ik voorlopig van de bib, in afwachting van een volgend bezoekje aan de stripwinkel.

Inspecteur Canardo is nog steeds zo cynisch en aangeschoten als altijd. In 'de asbestemming' krijgt hij de opdracht twee verwende kinderen van de pas overleden 'godfather' van de Belgische maffia te vergezellen op hun missie om hun vaders asse uit te strooien. De eenden krijgt het gezelschap van gouvernante Frida, die zich moet bekommeren om de opvoeding van het jonge duo. Dat blijkt geen overbodige luxe. Hun eerste reactie: "We zullen je wel even africhten, meid."

In 'Honingval' volgt Canardo Betty, een luxehoertje dat belast is met een missie: de cultuurminister van Belgamburg in diskrediet brengen. Ze stranden bij een verarmde adellijke familie en wat volgt is een treurige paringdans die alleen maar fataal kan aflopen.

'De asbestemming' was duidelijk de betere van de twee, met de vuilbekkende maffiose kinderen en 'juf Frida' in glansrollen, maar ook Godfried uit 'Honingval' heeft een weliswaar kleine, maar zalige plaats in het Canardo-universum: 'Ik drink altijd wijn bij mijn Nutella.'

Peter Verhelst, Geschiedenis van een berg

Een dun boekje met een harde, oranje kaft en gouden letters. Niet meteen het boek dat ik spontaan op de toonbank zou leggen, ware het niet dat die blinkende letters de naam Peter Verhelst onthulden, volgens de achterflap 'onmiskenbaar een van de belangrijkste auteurs in de hedendaagse Nederlandse literatuur'. In tegenstelling tot een vergelijkbaar commentaar bij Herman Brusselmans, heb ik hierbij weinig kanttekeningen te maken. De manier waarop Verhelst schrijft is zo fascinerend en uniek dat ik alleen kan beamen... 

Hoe de zon door een vrouw heen kan vallen. Hoe dieren mensen kunnen worden. Hoe niets is wat het lijkt. Dat alles vertelt 'Geschiedenis van een berg', het verhaal van een Droomland waar mensen hun zorgen opzij zetten, zoals ze dat ook in een pretpark, een Tomorrowland of een fantasyfilm zouden doen. 

De ik-vertellers is één van de entertainers in dat paradijs. Weggeroofd uit zijn omgeving, ergens in Afrika, belandt hij in Droomland, waar hij getraind wordt om zijn natuurlijke instincten te verdringen. 

Zoals altijd weet Peter Verhelst dat heel suggestief-mysterieus en zintuiglijk te beschrijven, maar anders dan pakweg 'Tongkat', zijn bekendste roman, is 'Geschiedenis van een berg' toegankelijk genoeg om te begrijpen wat er aan de hand is, zonder dat alles van naaldje tot draadje moet worden verklaard. Dat is een van de redenen waarom ik zelfs een lelijk oranje boekje met gouden letters niet snel links zal laten liggen wanneer het van deze auteur afkomstig is.

Martha Holmes & Michael Gunton, Life - Extraordinary animals, extreme behaviour

Ze geven het zelf toe, de auteurs: dit boek bundelt een heleboel spectaculaire dieren die ook nog eens uiterst verbazingwekkende dingen doen. Dat heeft alles te maken met de documentaire 'Life', waar dit boek een geschreven neerslag van is. 

De volledige tiendelige reeks heb ik nog niet gezien, maar heel wat beeldmateriaal werd al gebruikt in andere reeksen van BBC Planet. Begrijpelijk, want het opsporen en filmen van veel van de dieren uit het boek is een moeilijke en dure grap.

Life, het boek, is een fascinerende reis door de dieren- en plantenwereld. Het vertrekt van relatief eenvoudige wezens en eindigt bij de chimpansees, onze nauwste verwanten. Vrij veel aandacht gaat, niet onterecht, naar zoogdieren, maar het hoofdstukje over planten was bijzonder indrukwekkend: over bamboe die zo snel groeit dat je ze bijna ziet opschieten, over wurgbomen, over insectenetende planten. Ik had het allemaal wel al eens gehoord of gezien, maar er even bij stilstaan doet realiseren hoe weinig evident het is. Probeer maar eens een lastige vlieg in huis te verschalken: hoe moeilijk is dat? Blijkt dat er planten zijn die erin slagen die lastige vliegen gewoon te vangen, in een soort kooi nog wel, die bovendien zo gemaakt is dat alleen de insecten met de juiste omvang worden gegrepen...

Die aandacht voor detail zorgt ervoor dat het boek een mooie aanvulling is op de filmbeelden. Bovendien kunnen Holmes en Gunton het zeer goed verwoorden en zijn hun teksten schoolvoorbeelden qua opbouw, zodat elk hoofdstuk een afgerond geheel is en je het boek makkelijk even opzij kunt leggen om weg te dromen over de ongerepte stukjes natuur die erin zijn vastgelegd.

Duval & Berthet, Nico 1, 2, 3

Retrofuturistisch. De term vond ik in een recensie van het eerste album; het begrip had me toen al lang in de ban. 

Stripverhalen vind ik pas geslaagd wanneer ze én mooie plaatjes brengen én een boeiend scenario neerzetten. Weinig reeksen voldoen aan dit dubbel criterium, maar Nico slaagt met brio voor allebei. 

Met de prachtige, retrofuturistische tekenstijl dus. Het verhaal speelt zich hoofdzakelijk af in de jaren zestig, tijdens de Koude Oorlog. De wereld van toen wordt aangevuld met hypermoderne voertuigen die zo uit hedendaagse sf-films of strips afkomstig lijken. 

Zelden slaag ik erin om een spionageverhaal volledig uit te zitten. De plot is te ingewikkeld en ik ben het begin al vergeten voor ik aan het midden ben. Niet zo bij Nico. Het is duidelijk, maar daarom nog niet altijd voorspelbaar wie waarbij hoort. Geloofwaardig is het allemaal niet, maar dat is ook niet wat je van deze reeks verwacht. 

De drie Nico-albums die tot nu toe verschenen heb ik in één tijdloos moment uitgelezen. Waar blijft nummer vier?

Mats Wahl, Zoek

Hilmer is onzichtbaar geworden. Tot zijn grote frustratie blijkt hij niet in staat om ook maar iemand duidelijk te maken dat ze niet naar hem op zoek moeten, want dat hij er nog altijd is. Beetje bij beetje wordt echter duidelijk dat dat laatste minder evident is dan het lijkt. Zal politierechercheur Harald Fors hem vinden voor de jongen voorgoed van de aardbol verdwijnt? 

'Zoek' gaat niet over onzichtbaar worden. Fors legt een misselijkmakende achtergrond van racistische haat bloot bij jongeren die beter zouden kunnen of moeten weten. Het zoeken naar de dader vertoont weinig of geen 'twists', waardoor je als lezer op het verkeerde spoor zou worden gezet. Dat zou het boek voorspelbaar kunnen maken, maar vreemd genoeg doet het dat niet. De korte zinnen houden het verhaal strak. Enkel de belangrijkste vragen worden beantwoord. Het einde mag dan open zijn, je weet eigenlijk genoeg om zelf te kunnen invullen hoe het verder gaat. Knap!

David Dimbleby, How we built Britain

Als je de cover bekijkt, valt het al meteen op: David Dimbleby is een sympathieke opa. Nooit verlegen om een grapje, maar met een uitgesproken mening en een aangename manier van vertellen... Dat is allemaal meegenomen wanneer je je waagt aan een architecturale reis door Groot-Brittannië en door de tijd. 

'How we built Britain' begint in de Middeleeuwen en stopt morgen. Wat vertellen de gebouwen die intussen werden gezet over de mensen die er werkten, woonden of leefden? Veel, natuurlijk, maar lang niet alles. 

Om het boek volledig tot zijn recht te laten komen, maar vooral ook om zelf goed te blijven begrijpen wat er over welke gebouwen wordt gezegd, wisselde ik boek en BBC-documentaire met elkaar af: een hoofdstukje lezen, een aflevering van het programma kijken. Je krijgt zo zin om naar Groot-Brittannië op reis te gaan.

De mooie beelden, de toegankelijke aanpak en de goedgekozen voorbeelden zorgen ervoor dat het nergens saai wordt.

Arleston-Vatine, Cixi van Troy - Het geheim van Cixi 1, 2, 3

Een van de meest succesvolle fantasystripreeksen is ongetwijfeld Lanfeust van Troy, over een held met superkrachten in een sterrenstelsel waar het meest onooglijke wezen een speciale gave heeft. Verhaalstof genoeg, want naast de hoofdreeks loopt al een tijdje de 'Trollen van Troy' en de vervolgreeks 'Lanfeust van de sterren'. Niet slecht dus, dat in dat eindeloze universum het verhaal van Cixi beperkt is tot een afgebakend geheel van drie albums.

Cixi is sexy, maar heeft een rotkarakter. Ze is belust op macht en heeft niet altijd evenveel last van scrupules. In het eerste album komt ze terecht bij een groepje vrouwelijke zeerovers. Ze weet er haar plaats te veroveren, maar kan niet ankeren op zee en besluit naar Eckmül te trekken, in de hoop er 'haar' Lanfeust te vinden. De stad is echter in de handen gevallen van de oppermachtige Thanos. Ook goed, denkt ze, Thanos dan maar...

Over de inhoud wil ik nog niet te veel verklappen. Scenarist Christophe Arleston weet zoals altijd voldoende verrassingen in te bouwen. Knap ook dat hij deze trilogie volledig heeft 'ingeschoven' in het oorspronkelijke Lanfeustverhaal. Toegegeven, hij kan bij momenten heel sexistisch zijn, al doet hij tegelijk veel moeite om geëmancipeerd uit de hoek te komen. Het is het soort dubbelheid dat me ook overvalt wanneer ik lees over acties van Femen.

De tekeningen van Olivier Vatine zijn iets minder scherp dan die van de hoofdreeks, maar de dynamiek en het enthousiasme maken veel goed. 

Langer dan drie albums hoefde dit voor mij niet te duren, maar ik heb ze wel in één sessie na elkaar uitgelezen.

Eva Vriend, Het nieuwe land

Wat een vreemde gedachte moet dat geweest zijn: je krijgt er een stuk grondgebied bij dat je mag invullen zoals je het zelf wilt. Nederland kon die denkoefening maken aan het begin van de twintigste eeuw, toen de Zuiderzee werd afgesloten en het IJsselmeer werd. De nieuwe polders moesten de economie op gang trekken, voedsel voorzien in moeilijke tijden en een ideale samenleving tot stand brengen. De hamvraag: wie wordt toegelaten in het nieuwe gebied en vooral, wie niet?

Om duidelijk te maken hoe dat allemaal in zijn werk ging, gebruikt journaliste Eva Vriend het verhaal van Tinus, Wietske en Bets, drie mensen voor wie geen plaats was in dat nieuwe land. Ze vielen buiten de strenge selectiecriteria van selectieambtenaar Bram Lindenbergh. Ook haar eigen opa Vriend, die tegen de verwachtingen in wel een boerderij toegewezen kreeg, komt geregeld om het hoekje kijken. Tegelijk geeft ze ook een inkijk in haar zoektocht naar informatie over het onderwerp. Veel gegevens zijn verloren gegaan. Sommige archiefstukken mogen niet gepubliceerd worden. 

Het onderwerp ligt heel gevoelig, zo blijkt ook uit Vriends gesprekken met afgewezen aanvragers en mensen van het selectieteam: bij de eerste kritische vraag over het selectiebeleid verhardt meteen de sfeer, zo lees ik op pagina 107.

Alle belangrijke gebeurtenissen van de twintigste eeuw hebben uiteraard hun impact gehad op de nieuwe polders. De hongerwinter, de overstromingen in Zeeland, de recessie en de wederopbouw, het zijn factoren die mee bepalen wie er een plaats zal krijgen in het 'beloofde’ polderland.

Vriend doet er alles aan om een kritisch maar correct beeld te brengen. Daarom belicht ze de belangen van alle spelers. Je krijgt het verhaal van de pioniers, van de afgewezenen, de selecteurs, de politici. Klachten worden besproken en visies vergeleken. Haar sympathie voor wie afgewezen werd steekt ze niet altijd onder stoelen of banken: ‘Niemand vindt het leuk om te horen dat hij ergens niet goed genoeg voor is. Maar als er wordt gezwegen, wordt de kwelling vaak nog groter.’ (pagina 208)

'Het nieuwe land' is vlot geschreven. De kern van haar betoog wordt soms tot vervelens toe herhaald, maar tegelijk krijg je als lezer een boeiend tijdsdocument voorgeschoteld, waardoor je toch blijft lezen.