Dat het een goed boek was, had ik al op meerdere websites gelezen. Dat was ook de reden dat ik het jaren geleden had aangekocht. Zoals wel eens vaker gebeurt met mij, was het er nog niet van gekomen het ook effectief te gaan lezen. Tot iemand het me aanraadde en het nu echt tijd werd om het vast te nemen.
Ruby is een populaire tiener zonder dat ze dat echt zelf wil. Daarvoor moet ze namelijk net te vaak de schijn ophouden dat alles prima is zoals het is. Wanneer ze Julian, een zwarte kunstenaar, ontmoet, vriendschap sluit met de Afrikaanstalige Loretta en verliefd wordt op haar broer Johann, wordt ze geconfronteerd met het echte leven in Zuid-Afrika in de jaren zeventig, waar apartheid diepe bressen slaat, niet alleen tussen blank en zwart, maar ook tussen vriendinnen. Gelukkig blijft er altijd ook plaats voor onverwachte ontmoetingen en vriendschappen, over de grenzen van ras of klasse.
Wanneer ik dat hier zo allemaal tik, klinkt het ongelooflijk cliché en zelfs een beetje geconstrueerd: Ruby ontmoet zowel de onderdrukte zwarten als de Afrikaanssprekende blanke onderdrukkers, maar tijdens het lezen valt het amper op en stoort het nog minder. Omdat Ruby op een kruispunt tussen culturen leeft, is het niet meer dan normaal dat ze met heel uiteenlopende mensen in contact komt.
Hoe meer het meisje bewust kiest tegen discriminatie en onrecht, hoe meer ze tegengewerkt wordt. Als maatschappijkritiek kan dat tellen: hoeveel makkelijker is het niet om gewoon mee te lopen met alle anderen, zonder ergens goed over na te denken? Het is geen vraag uit de jaren zeventig alleen; ze is ook vandaag nog brandend actueel.
Veel verrassende inzichten over racisme ben ik in dit boek niet tegengekomen. Had ik ook niet verwacht. Eigenlijk krijg je niet eens zo gek veel informatie over wat er zich allemaal heeft afgespeeld in Zuid-Afrika, hoe het zo ver is kunnen komen, hoe verregaand sommige maatregelen waren. Dat is tegelijk ook de kracht van het boek: het beeld dat je krijgt is het beeld dat een tienermeisje van de politieke situatie in haar land zou kunnen hebben, niets meer, maar zeker ook niet minder. Ze is heel geëngageerd, maar voor de rest ligt ze van dezelfde dingen wakker als miljoenen leeftijdsgenoten van haar: met wie ga ik naar het galabal, welke kleren trek ik daarvoor aan, zien mijn ouders me nog graag, heb ik wel genoeg vriendinnen? Het mooie van 'Ruby Rood' is dat alles zo evenwichtig is opgebouwd dat je alles mee lijkt te beleven, dat het niet overdadig wordt.
Topmomenten te over, trouwens: Ruby's gesprek met de tuinman, Julians expo, Loretta's Afrikaans-Engelse telefoongesprekken met Ruby... Een aangrijpende roman met een enigszins verrassend einde.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten