Er zijn zo van die boeken waarvan je weet dat ze bestaan, heel lang al, maar gelezen heb je ze nog nooit, tot je er op een dag toch een in handen neemt en het begint te lezen... Dat gebeurde me met 'De kleine blonde dood', een boek waarvan de titel aantrekt en afstoot tegelijk, me associatief doet denken aan het sprookje van het meisje met de zwavelstokjes. Is het dat soort verhaal?
Vreemd genoeg gaat Büchs boek hoofdzakelijk over Rainer, de vader van het hoofdpersonage. Die man leefde als jood in het Duitsland van Adolf Hitler. Onnodig te zeggen dat dit een onuitwisbare indruk heeft nagelaten. Op een bepaald moment zegt Rainer dat ook zelf, dat voor veel mensen de oorlog pas na mei 1945 begonnen is, in hun hoofd.
De psychische gevolgen van de jodenvervolging, daarover gaat 'De kleine blonde dood' vooral, hoe die generaties lang kunnen doorwerken, bijvoorbeeld. Vrolijk word je er niet meteen van. Rainers stemmingswisselingen en agressie richten een enorme verwoesting aan in het gezin. Boudewijn, het hoofdpersonage, mag dan nog het dichtst bij zijn vader staan, ook hij slaagt er amper in met die man op gelijke golflengte te komen.
Bij een boek van bijna dertig jaar oud speelt de taal een belangrijke rol. In heel wat dialogen blijft die verrassend fris, maar in nogal wat beschrijvingen zijn er pakken stof op komen te liggen. Sommige woorden worden amper nog gebruikt, van andere is de betekenis wat achterhaald. De taalafstand is deels ook ruimtelijk: Büch gebruikt een aantal termen die in Vlaanderen vrij onbekend zijn. Je kunt uit de context wel min of meer afleiden waar het over zou kunnen gaan, maar je moet de draad van het verhaal toch even weer oppikken.
Laaiend enthousiast ben ik niet meteen over dit boek, maar diep teleurgesteld evenmin. Laat ik het erop houden dat ik het onderwerp stilaan wat 'gehad' heb, hoe erg dat misschien klinkt, en dat de taal af en toe afstoot, terwijl heel wat gebeurtenissen en dialogen wel nog voldoende krachtig zijn om decennia na het publiceren van de eerste versie te worden gelezen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten