Clive Thompson, We worden steeds slimmer

Af en toe krijg je zo'n boek in handen waarbij je van de ene stomme verbazing in het andere juichkreetje vervalt. Het gebeurt me belachelijk weinig, maar dit werkje heeft me heel aangenaam verrast. Het telt 320 bladzijden tekst en nog eens 60 bladzijden noten, maar ik was er in een paar dagen door. 

Doemdenkers schrijven kranten vol onheilsberichten over sociale media. We verliezen onze 'echte' vrienden en 'echt' contact, we worden er jaloerser door, noem maar op. Daarom is alleen al de titel van Clive Thompsons boek over nieuwe technologie een opsteker. Een beetje te optimistisch, dat wel.

In negen hoofdstukken onderzoekt Thompson de mogelijkheden: centaurverbonden tussen mens en computer die het schaken tot nieuwe hoogten brengen, lifelogs die onze minste zucht of kreun documenteren en internettoepassingen die ons binnenkort moeten helpen met vergeten in plaats van onthouden vormen samen de eerste drie hoofdstukken. Het vierde, 'Denken in het openbaar', beschrijft de gigantische massa online schrijfwerk die dagelijks op de wereld losgelaten wordt, maar ook de boeiende consequenties ervan. Door de reusachtige mogelijkheden qua interactie kunnen we heel snel en efficiënt op elkaar een beroep doen om vooruit te geraken. Dat vraagt wel om een zekere mate van modereren, om te vermijden dat het tot uitgebreide scheldpartijen komt. Het begrip 'tummler' is daarin bijzonder belangrijk. 

Ook het niet-tekstuele krijgt de nodige aandacht. Een eindeloze vloedgolf audiovisuele bronnen overspoelt het zo ook al volle wereldwijde web. Hoe vinden we over enkele jaren nog onze weg in die oceaan aan beeld- en klankmateriaal? De digitale vernieuwing ontbreekt nog al te vaak in het onderwijs. Thompson vertelt hoe je met betrekkelijk eenvoudige ingrepen opvallende resultaten kunt boeken. Zo gaan leerlingen met taalachterstand heel enthousiast lezen en schrijven wanneer ze beseffen dat er een publiek is dat hen leest. 

De auteur komt met heel wat indrukwekkende en vaak amusante voorbeelden aanzetten, maar slaagt er feilloos in zijn lezer altijd opnieuw terug te brengen naar de draad van zijn betoog. Nergens heb je het gevoel dat hij zomaar wat bladzijden loopt te vullen.

Om het schrijven van dit boek tot een goed einde te brengen heeft de auteur zelf heel wat geheugengraafwerk verricht, vaak -hoe kan het ook anders- met behulp van een computer. Tegelijk bewijst hij zijn stelling dat de toekomst er pas echt interessant gaat uitzien wanneer we de sterktes van dat medium gaan combineren met waar we zelf goed in zijn. Dat doet hij door van al die nieuwe evoluties een heerlijk swingend verhaal te maken, waarin hij bovendien haarfijn uitlegt hoe we die in ons eigen voordeel kunnen ombuigen.