Twee boeken wilde ik zeker gelezen hebben tijdens de zomermaanden: 'Geschiedenis van een berg' van Peter Verhelst en deze 'Levels of Life' van Julian Barnes.
Barnes is één van de auteurs bij wie je je afvraagt waarom je hem niet eerder hebt leren kennen. Eerder las ik 'England, England', een briljante roman over een geschifte projectontwikkelaar die alle belangrijkste bezienswaardigheden van Groot-Brittannië verzamelt op het Isle of Wight en daar een reuzepretpark van maakt. Eén van de grote vraagstukken in dat boek is de dualiteit tussen echt en fake.
'Levels of Life' gaat over andere, diepgaandere kwesties, zoals de titel laat vermoeden. Strikt genomen is het ook geen roman. Barnes vertelt over de dood van zijn vrouw Pat Kavanagh, of liever, hoe hij met haar dood probeert om te gaan.
Het boek is heel sober opgebouwd. De eerste twee hoofdstukken gaan over aeronauten. Ballonvaarders, zeg maar. Hoe ze grote risico's namen, maar meer bereikten. Ook over de nieuwe combinatie tussen twee ideeën, voorwerpen of mensen gaat het. Over Sarah Bernhardt en Fred Burnaby.
Het belangrijkste hoofdstuk is het derde, dat ongeveer de helft van het (dunne) boek beslaat. 'The Loss of Depth' laat raden waarover het gaat: 'grief', meer bepaald Julian Barnes' persoonlijke visie op zijn persoonlijke rouw. Hoe subjectief ook, hij slaagt erin om alles open te trekken, ruimer te denken, te objectiveren bijna. Hoe mensen reageren, denken te moeten reageren. Hoe je veronderstelt wordt om te gaan met verlies en hoe dat vaak niet overeenkomt met hoe je je voelt. Pakkend.
Stilistisch mooi is hoe de auteur de eerste twee hoofdstukken, over de ballonvaarders in het algemeen en de ongelukkige liefde tussen Mme Sarah en Captain Fred toepast op het relaas van zijn rouwverwerking. Nog mooier om te merken hoe innig de relatie tussen Barnes en Kavanagh moet geweest zijn. Knap bovendien hoe hij erin slaagt om heel subtiel en persoonlijk te schrijven, zonder de lezer het ongemakkelijke gevoel te geven dat je alles van hem weet. Daarvoor blijft hij te algemeen over specifieke gebeurtenissen, en zo hoort het ook.
Je wordt uiteraard niet vrolijk van 'Levels of Life', maar dat hoeft ook niet. Het opent deuren (of misschien slechts kieren) van begrip voor wie iemand verloren heeft. Dat is meer dan genoeg.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten